In ons vaste rubriek 10-vragen-aan komt een bekend persoon uit het politiek speelveld langs. Dit keer was het de beurt aan Mira Levi, die op dit moment haar PA-werkzaamheden bij Transport en Logistiek Nederland afrondt en begin 2022 senior Public Affairs adviseur bij Gemeente Utrecht wordt.

Wat is de grootste lobbyfout die je hebt gemaakt en wat heb je daarvan geleerd?

Als beginnende lobbyist dacht ik dat het organiseren van een “mailbom” een goed idee was om invloed te hebben op besluitvorming. Het kabinet was bezig met de herziening van het belastingstelsel en daarbij werd ook nagedacht over het afschaffen van het lage btw-tarief. Ik werkte voor de recreatiesector en we wilden dat voorkomen, anders zouden campings, vakantieparken en hotels in Nederland een stuk duurder worden. Ik heb toen de leden opgeroepen om allemaal een mail te sturen naar één Kamerlid met de bezwaren van ondernemers. Blijkbaar stroomde de mailbox van het Kamerlid over. Ik kreeg kort daarna een hele boze mail van dat Kamerlid dat ze wist dat ik erachter zat en dat ik ervoor moest zorgen dat het zou stoppen anders was ik niet meer welkom bij haar. Daar schrok ik enorm van want dat Kamerlid was ook belangrijk voor andere lobbytrajecten. Ik heb ervan geleerd dat je bij het inzetten van lobbyinstrumenten altijd tactisch te werk moet gaan en daarbij moet blijven nadenken over zowel de korte als de lange termijn gevolgen voor je positie.

Wat zou je achteraf anders hebben gedaan in je loopbaan?

Ik had wel meer tijd willen vrijmaken voor het volgen van trainingen en cursussen. Studietijd houdt me scherp en vergroot mijn netwerk. Dat pak ik dit jaar anders aan. Ik heb in de rustige kerstvakantie een “studie wish list” gemaakt met trainingen en cursussen die ik wil volgen en de data genoteerd.

Wie was je grootste leermeester (of juf) en waarom?

Voor mijn eerste baan werkte ik met veel plezier voor Brigitte van der Burg, destijds Kamerlid voor de VVD. Van haar heb ik geleerd hoe belangrijk het is dat je je eigen pad volgt en dicht bij je eigen normen en waarden blijft. In de politiek wordt heel veel over je geoordeeld maar als je dicht blijft bij wat jij belangrijk vindt, kom je het verst.

Wat was het politieke dieptepunt van het afgelopen decennium?

Ik kan niet anders zeggen dat de kinderopvangtoeslagaffaire. Het oneindige leed dat mensen is aangedaan door de overheid is gewoon niet te bevatten. Elke maand als ik zelf de kinderopvangtoeslag terugkrijg ben ik dankbaar dat ik zoiets niet heb hoeven meemaken. Ik hoop dat het toeslagensysteem snel op de schop gaat.

Wat is jouw belangrijkste lobbytip?

Er zijn geen vaste succesformules voor lobby. Verdiep je ook in andere disciplines die jij interessant vindt om je eigen lobbyskills te verbeteren. Denk aan psychologie, communicatie, sociologie, datawetenschappen etc.

Wat is de beste houding voor Kamerleden als een lobby (zoals rond de faillissementswetgeving) zich misdraagt?

Ik ken de lobby rond de faillissementswetgeving niet maar ik zou zeggen: het is prima als lobbyclubs soms klappen krijgen om wakker geschud te worden. Als Kamerleden van mening zijn dat een lobby zich misdraagt, zou ik hen adviseren om vooral andere gesprekspartners op dat terrein te zoeken om toch geïnformeerd te blijven. Het onderwerp zelf negeren zou ik een slechte zaak vinden.

Wat vindt je lelijk aan Den Haag? En wat mooi?

Het mooiste vind ik de kleine politiek. Hoe Kamerleden heel hard werken om kleine verbeteringen in beleid te krijgen. Vooral als een meerderheid niet vanzelfsprekend is, en tijdens de debatten de specifieke Kamerleden een meerderheid proberen te krijgen voor hun voorstellen. Je moet daarvoor een heel debat volgen, maar het is mooi om te zien hoe in het openbaar, per woordvoerder per partij, onderhandeld wordt zodat aan het eind van het debat een meerderheid zichtbaar wordt. Chris Stoffer van de SGP is daar bijvoorbeeld goed in.

Het lelijkste vind ik dat bestuurders en politici keihard werken voor de publieke zaak en dat het afbreukrisico zo enorm groot is. Je offert veel privé op, je hebt krankzinnige werkweken en bij de kleinste fouten wordt er niet alleen kritiek gegeven op deze fouten, maar worden ook al je intenties meteen in twijfel getrokken. Ik zou willen dat er meer waardering komt voor het openbaar bestuur.

Wat is er de afgelopen jaren veranderd in de politiek en de rol van lobby?

Politiek en lobby gaan zich steeds meer verplaatsen naar de digitale wereld. Sociale media is al jaren belangrijk als communicatiemiddel. Politieke partijen hebben enorm geïnvesteerd in het verzamelen en interpreteren van online data van potentiële kiezers.  En we zagen in de campagnetijd van de afgelopen verkiezingen dat contact met kiezers noodgedwongen bijna volledig digitaal is gegaan. De meeste lobby’s zitten nog in de transitiefase, dus de traditionele lobbyinstrumenten zoals het gesprek of werkbezoek worden bijvoorbeeld digitaal georganiseerd. Ik vraag me af hoe online data de lobby volledig gaan transformeren.

Hoe ziet jouw favoriete zondagmorgen eruit?

Ik ben al blij als ik tot 7 uur kan uitslapen. Daarna lekker lang in pyjama in huis relaxen. Muziekje op de achtergrond.

Welk boek moet de PA professional gelezen hebben?

Toen ik de overstap van politiek naar public affairs maakte, heb ik het Grote Lobby Handboek cadeau gekregen. Dat boek heb ik wel 10 keer gelezen. Het is een heel praktisch boek met veel goede praktijkvoorbeelden. Ik heb mijn eigen PA-stijl ontwikkeld aan de hand van de basisprincipes uit dit boek.

Tot slot, welke vraag mag er wat jou betreft uit en welke vraag komt daarvoor in de plaats?

Ik vind het leuk om van collega’s te horen waar ze mee bezig zijn in hun carrière. Ik zou willen toevoegen: wat is je ambitie over 10 jaar? Vraag 6 kan wat mij betreft eruit.

Mira geeft de pen door aan Karen van den Einden, senior adviseur public affairs en positionering bij Natuur & Milieu