In onze vaste rubriek 10-vragen-aan komt een bekend persoon uit het politieke speelveld langs. Dit keer was het de beurt aan Wessel Luken, Adviseur public affairs bij het CBL (Centraal Bureau Levensmiddelenhandel).

1. Wat is de grootste lobbyfout die je hebt gemaakt en wat heb je daarvan geleerd?

Ik heb ooit een werkbezoek georganiseerd met Kamerleden, waarbij we een stukje natuur lieten zien. Het was een behoorlijk druk programma met weinig tijd tussen de verschillende onderdelen. Voor het vervoer hadden we een tuktuk geregeld om ons snel tussen de locaties te verplaatsen. Ludiek, dachten we! Helaas ontstonden er overal vertragingen, waardoor het programma erg krap werd. Onze tuktuk moest dus flink doorrijden. Wat we echter niet wisten, was dat één van de Kamerleden gevoelig was voor wagenziekte en halverwege moest uitstappen. Een ongelukkige samenloop van omstandigheden die ons werkbezoek, ondanks alle uitstekende sprekers, niet ten goede kwam. De moraal van het verhaal: let op álle details en vermijd te krappe tijdsplanning bij een werkbezoek.

2. Wat zou je achteraf anders hebben gedaan in je loopbaan?

Ik sta nog aan het begin van mijn loopbaan, dus ik heb gelukkig nog veel keuzemogelijkheden! Achteraf gezien denk ik dat het nuttig was geweest als ik eerder lid was geworden van een politieke partij om daar gelijkgestemden te ontmoeten. Misschien had ik ook een stage kunnen lopen bij een Tweede Kamerfractie. Je ziet dat veel PA-professionals al vroeg in hun carrière een netwerk meenemen vanuit hun eigen partij en op basis van hun ervaringen. Dat ik vanuit een wat meer afstandelijke positie begin, heeft enerzijds voordelen omdat je objectiever kunt zijn, maar het betekent ook dat ik de Haagse mores soms moet leren kennen. Iedereen volgt wat dat betreft zijn eigen pad.

3. Wie was je grootste leermeester (of juf) en waarom?

Ik heb veel geleerd van Maaike van Hooidonk, één van de mensen achter Wepublic. Ik ben zelf ooit begonnen als junior adviseur bij Wepublic en vond in Maaike een medestander in het gebruik van data en ‘intelligence’ binnen het advieswerk. Dit is een combinatie die je niet altijd tegenkomt in ons vakgebied. Maaike heeft me veel bijgebracht over het vak, maar ook over hoe je lobby-vraagstukken kunt benaderen door intuïtie te combineren met betrouwbare data. De lessen die ik van haar heb geleerd, pas ik nog steeds toe en ontwikkel ik elke dag verder.

4. Wat was het politieke dieptepunt van het afgelopen decennium?

Zoveel is al genoemd, zoals de toeslagenaffaire, de gasafhandeling in Groningen, en de recordformatie van 2021. Vanuit mijn eigen perspectief wil ik het cynisme van de ‘pechgeneratie’ noemen, waartoe ik zelf ook behoor. Ik begon met studeren in september 2015 en miste daardoor net de studiebeurs met één maand. Er werden verwachtingen gewekt over een langdurig lage rente en dat deze studieschuld niet zou meetellen voor een hypotheek. Echter, het tegenovergestelde is gebeurd. Inmiddels ontvangen nieuwe studenten weer een studiebeurs en krijgen de zogenaamde pechstudenten een compensatie van slechts €1.436, die ze direct weer kwijt zijn door de aanstaande renteverhoging. Bovendien blijkt dat het geld niet eens terug in het onderwijs is geïnvesteerd, zoals beloofd. Natuurlijk valt dit in het niet bij een zaak als de toeslagenaffaire, maar ik merk dat sommige van mijn leeftijdsgenoten cynisch en wantrouwend tegenover de politiek zijn geworden.  Dit is zeker iets dat je de politiek kunt aanrekenen.

5. Wat is jouw belangrijkste lobbytip?

Inlevingsvermogen is misschien wel de belangrijkste vaardigheid in dit vak. Om iemand te overtuigen van je lobby, moet je de drijfveren en overwegingen van de ander echt begrijpen. Gelukkig kun je dit ontwikkelen door gesprekken aan te gaan met mensen die radicaal anders denken dan jij. Het doel is niet om de ander te overtuigen, maar juist om de ander te begrijpen. Dit verrijkt niet alleen je eigen verhaal, maar is ook een medicijn tegen polarisatie.

6. Waarom ben je lobbyist geworden? Wat drijft je als lobbyist?

Ik ben er toevallig ingerold. Ik studeerde politicologie in Nijmegen en specialiseerde me in internationale betrekkingen. Ik liep stage bij Buitenlandse Zaken en ambieerde een carrière in de diplomatie. Vanwege het coronavirus moest ik halsoverkop een extra stage vinden, waardoor ik bij de PA terechtkwam. Daar kon ik mijn politieke interesse goed combineren met strategisch denken. Daaruit haal ik nog altijd veel plezier. Ik beschouw mezelf maar als een soort ‘sectordiplomaat’ voor de politiek en overheid. Inmiddels verdiep ik me ook graag in het vakgebied zelf en kijk ik met veel passie naar nieuwe innovaties die je in dit vakgebied gaat tegenkomen, zoals kunstmatige intelligentie en data-analyses.

7. Welke politicus, waarmee je het niet per se op inhoud eens bent, bewonder je, en waarom?

Pieter Omtzigt heeft samen met Renske Leijten enorm goed werk verricht door de toeslagenaffaire op de kaart te zetten en de gedupeerde ouders bij te staan. Vervolgens heeft hij binnen zijn eigen partij en later tijdens de kabinetsformatie van 2021 een enorme storm meegemaakt, om daarna een eigen partij op te richten en (waarschijnlijk) een indrukwekkende rentree te maken in de Tweede Kamer. Dat hij dit allemaal heeft kunnen doen, ondanks een periode van afwezigheid, is bewonderenswaardig. Ik begrijp goed waarom hij kiezers aanspreekt met een verfrissend verhaal over goed bestuur.

8. Wat vind je de meest inspirerende lobby van de afgelopen tijd en waarom?

Het is best knap hoe het imago van kernenergie in de afgelopen jaren een boost heeft gekregen. Ooit was het voornamelijk een paradepaardje van klimaatsceptische partijen aan de radicaal-rechtse kant, maar tegenwoordig heeft het ook steun van centrumrechtse partijen. Interessant genoeg zien we nu zelfs dat enkele linkse partijen kernenergie omarmen als onderdeel van de energietransitie. Dit is opvallend, aangezien het verzet tegen kernenergie oorspronkelijk vooral vanuit linkse hoek kwam. Ik weet niet precies welke groepen hieraan hebben bijgedragen, maar als u dit leest: complimenten!

9. Wat is jouw mooiste reisherinnering en waarom?

Nieuw-Zeeland. Ik heb het geluk gehad daar een minor te volgen en het land door te reizen. Hoewel ik van nature een stedenmens ben, vind je nergens zulke filmische uitzichten. Ik kan me druk maken om van alles, maar het is makkelijker te relativeren als je je zo klein voelt te midden van al die natuur. Mocht je er toevallig heen willen gaan, dan moet je echt de Otago-regio op het Zuidereiland bezoeken, met stadjes als Queenstown en Wanaka. Tot zover de gratis reclame voor Aotearoa!

10. Welk boek moet de PA-professional gelezen hebben?

Voor wie net begint in het vak is Het Grote Lobbyboek van Erik van Venetië en Jaap Luikenaar nog altijd een must-read. Het is enorm toegankelijk geschreven en je leert meteen wat wel en niet werkt in het lobbyen. Verder moet je het vooral lekker zelf ontdekken en vooral veel fouten maken. Daar leer je het meest van.